Varis nedir?
Vücudumuzda 2 tür kan dolaşım sistemi vardır.
- Atar damar sistemi
- Toplar damar sistemi
Atar damar sistemi kalbin pompaladığı temiz kanı vücuttaki dokulara taşır. Toplar damar sistemi ise oksijensiz kanı tüm vücut dokularından tekrar akciğerlere taşır.
Varis toplar damar sisteminin hastalığıdır. Çeşitli faktörlerin etkisi altında toplar damarlar (özellikle bacaklardaki) elastikiyetini kaybederek genişlerler. Genişlemiş yüzeyel toplar damarlarda kan göllenerek gözle görünür derecede belirgin hale gelirler. Sonuçta, bacaklardaki toplardamarlar genişler, uzar ve büklümlü bir görüntü oluşur. Buna, varis denir.
Varis nedenleri
-Ailevi yatkınlık: %60-90 sıklıkla nedeni ailesel olarak toplar damar duvarındaki bozukluktur. Ebeveynlerinde varis olanların çoğunda belirgin yaşta varis ortaya çıkar.
-Cinsiyet: Kadınlarda hormonal nedenlerle ve hamilelik nedeniyle varis erkeklere oranla 4 kat daha sık görülür.
-Meslek: Uzun süre ayakta hareketsiz kalan meslek gruplarında çalışanlarda varise daha sık rastlanır (barmen, garson, öğretmen, hostes, hemşire ve kuaförler)
Varis nedenleri
-Güneş banyosu ve sıcak su ile banyo yapma alışkanlığı da risk faktörleri arasında sayılır.
Ailevi yatkınlığı olanlarda cinsiyet, meslek ve diğer faktörler tetiği çeken faktörlerdir.
Özellikle ailevi yatkınlığı olan bayanlarda varis görülme olasılığı çok yüksek boyutlardadır.
-Gebelik
-Aşırı kilo
-Sigara ve alkol
Varis tipleri
-Cilt altında yüzeyel kılcal damarlar
-Cilt altında toplar damarların genişleyerek ciltten kabarık ve elle hissedilebilir hale gelmesi. Bu damarlar sıklıkla büklüm büklüm genişlemiş olarak elle hissedilebilir.
-Ayak bileğinin iç kısmında renk değişikliği ve/veya açık yara (venöz yetmezliğin en ileri formudur)
Şikayetler
-Kozmetik sorunlar (renk değişikliği)
-Varis olan bölgede kaşıntı, ağrı hissi
-Günün ilerleyen saatlerinde bacaklarda ağırlık hissi, kramplar ve şişlik
-Varis hastalığının ileri safhalarında ayaklarda renk değişikliği ve yaralar
-İleri olgularda ayak bileği etrafında renk değişikliği ve yara açılması
Önlemler
-Uzun süre ayakta durmayın ve oturmayın
-Düzenli yürüme egzersizleri yaparak bacak kaslarınızı çalıştırın, böylelikle toplar damarlarda kanın göllenmesine engel olunur.
-Uzun süre oturmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda (uçak, otobüs seyahatleri) ayaklarınızı pompalama hareketleri ile aşağı yukarı oynatın
-Ayaklarınız kalbinizden daha yüksekte olsun (ayaklarınızı mümkün oldukça yukarı kaldırarak damarlarınızdaki basıncı, yükü hafifletin. Gün boyunca ayaklarınızı arada bir sandalye veya masa kenarına koyun.
-Aşırı sıcaktan (sıcak su ile banyo ve güneşte uzun süre kalmaktan) kaçının.
-Fazla kilodan kaçının: Aşırı kilo toplar damar sisteminin üstüne daha fazla yük bindirir.)
-Elastik basınç çorapları giyin: Uzun süre ayakta hareketsiz kalmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda (uzun süre yolculuklar, mesleki zorunluluklar) ve hamilelik süresince
Tedavi edilmeyen varislerde sorunlar
-Varislerde yırtılma ve kanamalara bağlı cilt altında morluklar
-Yüzeyel toplar damarlarda pıhtı oturması (yüzeyel tromboflebit)
-Ana toplar damarlarda kanın pıhtılaşması (derin ven trombozu)
-Bacaklarda yaralar
-Akciğerlere pıhtı gitmesi (Akciğer embolisi)
Tedavi
Merkezimizde varis tedavisi estetik kaygılar ön planda tutularak ameliyatsız veya gereğinde uyutmadan bölgesel uyuşturma ile yapılmaktadır.
VARİS TEDAVİSİ
Venöz yetmezlikte tedavi, hastalığın evresine ve şiddetine bağlıdır. Tedavi üç aşamalı bir süreçtir.
1-Konservatif Tedavi
- Yaşam stili değişikliği
- Düzenli yürüyüşler yapmak
- Uzun süre ayakta kalmamak
- İstirahat ederken ayakları yukarı kaldırmak
- Tuz ve yağdan fakir gıda almak
- Sıkı giysiler yüksek topuklu ayakkabılar giymemek
- Bol su içmek
- Ağır kaldırmamak
- Aşırı sıcak banyo yapmamak
- İdeal kiloda olmak
- Sigara kullanmamak
- b) Kilo kontrolü
- c) Kompresyon tedavi
- c) Cilt ve yara bakımı
- d) Farmakolojik tedavi
2) Girişimsel Tedavi
- Skleroterapi (köpük tedavisi, iğne tedavisi)
- Lazer- intense pulsed light (yoğunlaştırılmış ışık atışlı) tedavisi
- Elektrik Tedavisi
- Endovenöz lazer ablasyon tedavisi (EVLA)
- Radyofrekans Ablasyon (RF) tedavisi
3) Cerrahi Tedavi
- Safen ven stripping
- Yüksek ligasyon
- Variköz pake ekstirpasyonu (Flebektomi)
- Perforatör ligasyon cerrahisi
- Venöz bypass prosedürleri
TELENJEKTAZİ TEDAVİSİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER
Lazer tedavisi: Varislerde lazer tedavisi tüm dünyada en popüler tedavi yöntemidir ve ülkemizde son 3-4 yıldır uygulanmaktadır. Günümüzde lazer tedavisi hem küçük kılcal varisler için cilt dışından uygulamak yolu ile hem de eskiden ameliyat gerektiren büyük varis damarlarının içten kapatılması amacıyla kullanılmaktadır. Büyük damarların içten kapatılma işlemi yaklaşık 1 saat sürmekte ve hasta 2 saat sonra yürüyerek evine gidebilmektedir. Lazer ile tedavinin başarı oranı %100’e yakındır.
Mikroinjeksiyon yöntemi (skleroterapi):
1-3 mm çapındaki küçük kılcal varislerin tedavisinde kullanılabilir. Çok ince iğneler ile varis içine ilaç verilerek damarın iptal edilmesidir. Başarı oranı yüksektir. İşlem sonrası hasta elastik bandaj sarılı olarak eve gidebilmekte ve araba kullanabilmektedir.
Cerrahi: Dıştan görülen varisler sadece o bölgeyi uyuşturarak 2-3 mm kesilerle çıkartılmasıdır. Kesiler küçük olduğu için ameliyat sonrası iz kalmamaktadır. İşlem sonrası hasta aynı gün evine gidebilir ve hiçbir fiziksel aktivite kısıtlaması bulunmamaktadır.
Cerrahi tedavi: Laser veya mikroinjeksiyon yöntemi ile tedavisi mümkün olmayan hastalarda, varis ameliyatı estetik kaygılarda ön planda tutularak bölgesel uyuşturma yöntemi ile yapılmaktadır. Varis ameliyatları sonrası sıklıkla hastalar aynı gün taburcu olabilmekte ve hastanın günlük yaşam konforunu bozmadan, iş gücü kaybına neden olmadan yapılmaktadır
Skleroterapi (köpük tedavisi, iğne tedavisi)
Skleroterapi, venöz yetmezlik sonucunda yapısı bozulmuş damarlarda oluşan telenjektezi, retiküler ven veya varikoz venlere uygulanabilir. Çok ince uçlu iğneler yardımı ile hastalıklı damarların içine damarı kurutup lümenini tıkayacak bir ilaç verilir. İlaç ile kurutulan damar zaman ile vücut tarafından kaldırılır, böylece hasta istenmeyen damar görüntüsünden kurtulmuş olur.
Skleroterapi tedavisinin yan etkileri lazer-IPL ve elektrik tedavisine nazaran biraz daha fazladır ancak retiküler ven ve varikoz genişlemeler üzerinde lazer-IPL ve elektrik tedavisnden daha etkilidir. En sık görülme potansiyeli olan yan etkileri ven trombozu, tromboflebit, lokal inflamasyon, deride pigmentasyon ve ilaca aşırı duyarlılıktır. Ancak bunlar da çok nadirdir.
Lazer-İntense Pulsed Light (yoğunlaştırılmış ışık atışlı) Tedavisi
Telenjektazilerin tedavisinde kullanılır. Tedavi prensibi, lazer ışığının uygulandığı bölgedeki telenjektazileri ışık enerjisinin ısı enerjisine dönmesi ve bu yolla damarı hasara uğratmasına dayanır. Lazer-IPL tedavisi uygulanması çok kolay, yan etkisi oldukça az ve telenjektaziler üzerinde etkili bir tedavidir. Lazer IPL tedavisi sonrasında uygulama bölgesinde kısa süreli kızarıklık ve morarma olabilir. Uzun dönemde ise cilt lekeleri görülebilir. Lazer IPL tedavisi telenjektazilerin yoğunluğuna ve lezyonların çapına bağlı olarak değişen sıklık ve sayıda yapılır.
Elektrik Tedavisi
Çok ince uçlu iğneler yardımı ile düşük voltajlı elektik akımı ile telenjektaziler yakılır. Elektrik tedavisi de, lazer IPL tedavisi gibi kolay uygulanır, etkili ve yan etkisi çok çok azdır.
Endovenöz Lazer Ablasyon( EVLA) tedavisi
Endovenöz lazer ablasyon tedavisi ve radyofrekans ablasyon tedavisi, termal ablasyon yani ısı ile hastalıklı damarın yok edilmesidir.
Bu yöntemin tedavi prensibi, bir lazer jeneratörü ile oluşturulan belli dalga boyundaki ışığın özel üretilmiş kablolar (fiberoptik kateter) ile tedavi edilecek varisli damar içine iletilmesine dayanır. Yoğun bir şekilde damar içine iletilen ışık damar duvarında ısı oluşumuna neden olur. Oluşan bu ısı damar duvarını yakar böylece varisli damar büzüşür ve tamamen tıkanır.
Bu yöntemin Lazer-IPL yönteminden farklı olarak, lazer ışığı damar içinden gönderilir ve telenjektazilerden ziyade büyük Safen ven dahil olmak üzere daha büyük damarlara uygulanır.
Endovasküler lazer ablasyon tedavisinin yan etkileri çok nadirdir. Bunlar ağrı cilt yanıkları, geçici sinir hasarı, selülit, ödem flebittir.
Radyofrekans Ablasyon (RF) tedavisi
Radyofrekans ablasyon tedavisinde, bir cihaz tarafından oluşturulan yüksek enerjili ses dalgaları kullanılır. Bu ses dalgaları sesi iletebilen özel kablolar (kateter) yardımı ile damar içerisinden yapısı bozulmuş hastalıklı damar bölgesine taşınır. Hastalıklı damara uygulanan ses dalgaları, damar duvarında ısı oluşmasına neden olur. Bu ısı ise damar duvarında termal hasara yol açar.
Radyofrekans ablasyon tedavisin oldukça az yan etkisi bulunmaktadır. Bu yan etkiler ağrı, cilt yanıkları, geçici sinir hasarı, selülit, ödem flebittir.
CERRAHİ TEDAVİ
Artık günümüzde skleroterapi (köpük tedavisi, iğne tedavisi) Lazer-ILP, endovenöz lazer ablasyon, rasdyofrekans ablasyon gibi modern tıp teknikleri venöz yetmezliğin tedavisinde cerrahi tedavi yöntemlerinin yerini almıştır.
Cerrahi tedavi daha çok kanama ve iyileşmeyen ülsere yaralar gibi komplikasyonlar geliştirmeye eğilimli olan ya da bu komplikasyonların geliştiği ileri evre hastalara tercih edilir.
Cerrahi hastalarda görülen yan etkiler diğer yöntemlerden biraz daha çeşitlidir ve biraz daha sıktır. Ağrı, kanama, hematom (kan pıhtı oluşumu), atar damar yaralanması, sinir hasarı, enfeksiyon en sık görülen yan etkilerdir.